Foutje? Vergeef de schrijver

Schrijven is mensenwerk, en mensen zijn nooit perfect. Een foutje kan er daarom zo insluipen. Vaak ziet de  schrijver het na het verhaal nogmaals te lezen. En zo niet, dan zijn er nog de proeflezers en de correctors van de uitgeverij die hem op de fout kunnen wijzen.

En toch zijn er dan boeken waarin details niet kloppen. Bijvoorbeeld in de historische roman Witiko van de Duitse schrijver Stifter. Het verhaal speelt zich af in de twaalfde eeuw en verhaalt over personages die verveeld met hun vork in een stukje vlees prikken. Niet veel lezers - en schrijvers - weten echter dat de vork pas in de zestiende eeuw onderdeel werd van het bestek in West-Europa en voor die tijd nog gezien werd als een instrument van de duivel. Zou dit foutje al genoeg zijn om het boek dicht te slaan? Van een historisch roman mag je immers aannemen dat zulke details wel kloppen.

Ach, misschien is die vork niet zo belangrijk. Het is namelijk geen wezenlijk onderdeel van het verhaal. Misschien is het plotselinge veranderen van de naam van een stad wel voldoende aanleiding. Zoals in het boek Bonita Avenue van Peter Buwalda. De titel van het boek is vernoemd naar een laan in de Amerikaanse universiteitsstad Berkeley en een deel van het verhaal speelt zich hier ook af. Maar halverwege het boek is diezelfde laan ineens verhuisd naar de stad Oakland. Beide steden liggen dan wel in de staat California, maar Oakland is bijna drie keer zo groot als Berkeley en ligt een paar honderd kilometer zuidelijker. Zo'n grove fout zou toch niet mogen? Maar toch stond dit boek op de shortlist van de Libris Literatuurprijs van 2011.

Nee, dan Eric van Lustbader's bewerking van Ludlum's boek De Bourne Sanctie. Tijdens een vechtscène slaat de slechterik beide handen van Bourne aan gort. Alle tien vingers staan in een onnatuurlijk hoek, de botten steken door het vlees, de zenuwen liggen open en bloot en het bloed vloeit rijkelijk. Toch weet Bourne zijn pistool te pakken, één van de gebroken vingers om de trekker te leggen, meerdere malen de trekker over te halen en de slechterik te doden. Ach zo'n jonge schrijver die in de voetsporen van de machtige Ludlum probeert te treden, die moet je zo'n B-filmscène toch vergeven?

Schrijven is mensenwerk. Een foutje is zo gemaakt. Sommige foutjes kun je met een beetje fantasie zo weer rechtbreien. Of op zijn minst vergeven. Dat zou ik doen bij het foutje van Stifter. Buwalda krijgt van mij het voordeel van de twijfel, totdat hij met nog een blunder komt. En Van Lustbader... Tja, die belandt toch echt met een smak in de hoek van de kamer en wordt bij de eerstvolgende gelegenheid gebruikt als aanmaakpapier voor een vuurtje.

Welke schrijver vergeef jij?